Aldona Mazurkiewicz
To, w jaki sposób można w kominku obserwować płomienie, stanowi ważny aspekt, ale dużo bardziej istotne jest, aby wybór przeszklenia dopasować do architektury wnętrza, dostępnej przestrzeni (wymiary paleniska to nie rozmiar finalnego kominka – warto o tym pamiętać) i umiejscowienia przyłącza kominowego, które przewidziane jest już w projekcie budowlanym budynku. Mając to wszystko na uwadze, można rozpocząć poszukiwania serca kominka. A jaki macie wybór?
Od roku 1959 – kiedy szwajcarski zdun Walter Rüegg zbudował pierwszy kominek z wkładem – zamknięte paleniska kominkowe przeszły szereg ewolucji zarówno technicznych, jak i formy, kształtu oraz rodzaju przeszklenia. Kominkowe wkłady produkowane są przez wiele firm. Dziś szeroki wybór modeli i formatów sprawia, że dopasowanie odpowiedniego wkładu wymaga świadomego podejścia.
O formatach kominkowych już pisaliśmy w artykule: Wizje ognia - różne formaty szkła we wkładach kominkowych. Tym razem przedstawiamy możliwości wkładów kominkowych na drewno i to co się zmieniło przez ten czas. Na początek poznajcie różne formaty szyb kominkowych, by wybrać tę, która najbardziej Wam odpowiada.
Kominek z płaską szybą – klasyka, która nie wychodzi z mody
To najstarszy kominkowy format, lecz mimo swojego wieku nadal jest podstawowym i uniwersalnym wyborem. W klasycznych formatach, które sprawdzą się też w kominkach portalowych, jest to nadal ponadczasowy wybór. Na bazie kominków z płaską fasadą można stworzyć wiele ciekawych kominkowych aranżacji i zabawić się kominkową formą, zagrać materiałami wykończeniowymi, rozbudowywać bryłę w pionie lub w poziomie.
Różnorodne formaty płaskich palenisk kominkowych
Wszystko zależy od wybranego formatu, ponieważ wśród wkładów kominkowych z płaską szybą znajdziemy zarówno wkłady o klasycznych wymiarach 70-80 cm, które zaliczyć można do ponadczasowego kanonu, paleniska panoramiczne (o długości powyżej 120 cm) – te w ostatnich latach straciły na popularności, ale producenci nadal wypuszczają modele premium o szerokości dochodzącej nawet do 160 cm – jak i ponownie zyskujące na popularności wkłady pionowe. Skąd ich popularność? Przede wszystkim oszczędzają miejsce, dzięki czemu sprawdzą się nawet w niewielkich wnętrzach, oferując jednocześnie atrakcyjną wizję ognia – obserwujemy go w pełnej okazałości niemal jak w ognisku.
Przeczytaj: Jak zaaranżować kominek z płaską szybą?
Wkład kominkowy narożny – nowoczesna wizja ognia
Można powiedzieć, że kominkowy wkład narożny od kilku lat jest nie tylko popularnym, ale też podstawowym wyborem dużego grona klientów. Wszystko za sprawą wizji ognia pozwalającej – po pierwsze – na bardziej dynamiczną kominkową aranżację dopasowaną do wielofunkcyjnych wnętrz i pozwalającą na obserwację ognia z więcej niż jednej perspektywy, a po drugie – dopracowany system łączenia dwóch szyb na styk zdecydowanie potanił te paleniska w stosunku do wersji z szybą giętą. Oczywiście, paleniska z giętą szybą nadal są dostępne, jednak jest to forma dużo bardziej kosztowna i problematyczna w przypadku wystąpienia uszkodzeń w trakcie użytkowania. Współczesne kominki narożne, w połączeniu z powtarzającymi kształt paleniska kratkami typu luft, to w podstawowej wersji niemal samo budujący się kominek o powtarzalnej formie, łatwo wpisującej się w architekturę współczesnych domów.
Formaty narożnych palenisk i sposoby na ich efektowną zabudowę
Wśród narożnych wkładów kominkowych na drewno znajdziemy paleniska o różnych formatach. Będą to paleniska z jedną panoramiczną szybą i wąskim przeszkleniem z boku, będą wkłady, które wyciągnęły się w górę i pokazują płomień w pełnej okazałości, a w ostatnim czasie dużo jest także kompaktowych propozycji, które mają dwie bliźniacze szyby połączone pod kątem prostym i paleniskiem w kształcie kostki. Wybór jest szeroki, osobiście zachęcam do wykorzystania przy budowie tego typu kominków elementów indywidualizujących zabudowę – blatów przedłużających palenisko, umieszczenie paleniska narożnego wyżej czy wykorzystanie materiałów wykończeniowych (o których piszemy w tym numerze) – jednak pozostaje otwarte pytanie, czy dla stworzenia standardowej bryły kominka z paleniskiem narożnym nie warto skorzystać z dopracowanych propozycji gotowych zestawów kominkowych.
Jaki kominek narożny wybrać? - przeczytaj
Dwustronny wkład kominkowy – efektowny podział i połączenie przestrzeni
Ciekawą odmianą są kominkowe wkłady dwustronne, zwane też tunelowymi lub vis-à-vis. To klasyczne rozdzielacze pomiędzy dwiema przestrzeniami, które się sprawdza, gdy kominek znajduje się na styku dwóch pomieszczeń, np. salonu i jadalni, łazienki i sypialni czy gabinetu i pokoju dziennego. Z jednej strony, są łatwym do wkomponowania elementem dzielącym (lepiej niż ściana), a z drugiej – spajają wnętrza, nadając im spójność i ciągłość. To również palenisko, które jako jedyne pozwala stworzyć dwie zupełnie niezależne aranżacje kominkowe. Klasyczny portal z jednej strony, a nowoczesna forma z drugiej – to możliwe. Wszystko zależy od pomysłu.
Format, proporcje i moc dwustronnych palenisk kominkowych - na co zwrócić uwagę?
Co do formatów palenisk, to dostępne jest spore spektrum wymiarów palenisk z płaską fasadą. Najpopularniejsze są klasyczne wymiary lub niewielkie tunele, ale u niektórych producentów dostępne są też panoramy i dwustronne paleniska wysokie, które oferują naprawdę imponującą wizję ognia. Jednak wybierając dwustronny wkład kominkowy na drewno powinniśmy brać pod uwagę nie tylko kwestie wizualne, ale także dobrać wielkość paleniska do pomieszczeń, ponieważ większość wyprodukowanego przez palenisko ciepła wypromieniowywana będzie przez szybę – w małych wnętrzach trudno wtedy będzie zapewnić komfort termiczny. W takim przypadku można ewentualnie poszukać paleniska, które oferuje podwójną szybę.
Przeczytaj i zobacz wnętrzarskie aranżacje kominek tunelowy
Kominek trójstronny – przestrzeń otulona ogniem
Jeszcze bardziej spektakularny efekt niż wkład narożny daje palenisko trójstronnie przeszklone. Ogień otoczony jest taflami szkła, które w dzień stapiają się z otoczeniem, a wieczorem rozświetlają pomieszczenie żywym blaskiem. Taki kominek może pełnić funkcję tzw. roomdivider, czyli oddzielać strefy funkcjonalne wnętrza, np. salon od jadalni, może też je spajać. Co warto zauważyć, to forma, która najlepiej nadaje się do podwieszenia. Właśnie z myślą o takich paleniskach stworzono specjalne ramy, które umożliwiają bezpieczne wykonanie takiej konstrukcji. Stworzenie na tej bazie niemal lewitującego kominka jeszcze bardziej eksponuje płomienie.
Jakie formy przybierają trójstronne wkłady kominkowe?
Trójstronne wkłady kominkowe występują w kształcie litery U (z dwiema dłuższymi szybami bocznymi) lub litery C (z szerszą szybą frontową). Na popularności zyskuje też format kostki, gdzie wszystkie szyby są tych samych wymiarów. Wśród trójstronnych palenisk znajdziemy zarówno modele małe kompaktowe, jak i większe i bardziej spektakularne. Podobnie jak w narożnych czy płaskich formatach, widoczna jest grupa palenisk do mniejszych pomieszczeń, które rosną w górę, a nie wszerz.
Zainspiruj się i dowiedz się więcej Jaki kominek trójstronnie przeszklony wybrać?
Luksusowa wizja ognia – wkład kominkowy 360°, czyli ogień w centrum domu
Jakie palenisko wybrać, aby ogień był absolutnym centrum uwagi i niepodzielnym królem wnętrza? Palenisko wyspowe to rozwiązanie do takich zastosowań, a zwłaszcza do przestronnych wnętrz i – co tu dużo kryć – dla osób z dużym kominkowym budżetem. Zazwyczaj umiejscowione w centrum pomieszczenia gromadzą i organizują wokół siebie przestrzeń. Nowoczesne wkłady wyspowe dostępne są w dwóch formatach – prostopadłościennej kostki lub zaokrąglonej szyby o promieniu 360 stopni. Niektóre modele są produkowane na specjalne zamówienie – nic dziwnego, jest to produkt skierowany do wąskiej grupy odbiorców.
Poznaj bliżej Kominki wyspowe
Wkłady kominkowe o zaokrąglonym kształcie - czy odeszły do lamusa?
Oglądając stare kominkowe katalogi spotkacie jeszcze inne formaty kominkowych przeszkleń, np. popularne kiedyś paleniska pryzmatyczne, które obecnie zupełnie odeszły do lamusa. Podobnie poza wyspami i paleniskami dopasowanymi promieniem do cylindrycznych pieców i kominków nie ma mody na paleniska o zaokrąglonym kształcie. Cóż, moda się zmienia.
Każda z form przeszklenia kominkowego wkładu na drewno to inny sposób prezentacji płomienia, który otula, łączy, dzieli, ale przede wszystkim wprowadza w różnej formie do domu to, co najważniejsze – hipnotyzujący ogień.
Jak wybrać wkład kominkowy na drewno?
Najważniejsze parametry techniczne
Średnica wylotu spalin z wkładu kominkowego
Każdy wkład kominkowy w danych technicznych ma podaną średnicę wylotu spalin. To ważna informacja, która określa, o jakiej średnicy komin będzie odpowiedni do odprowadzania spalin. Zarówno zbyt mały, jak i zbyt duży komin będzie powodował problemy z ciągiem, dymieniem, wychładzaniem spalin. Najczęściej spotykane średnice dla wkładów kominkowych na drewno to 150-180 mm.
Dobór mocy grzewczej kominka - dlaczego ważny?
Już minęły czasy, kiedy palenisko miało mieć jak największą moc. Moc grzewcza kominka na drewno to parametr określający, ile ciepła urządzenie jest w stanie wytworzyć i przekazać do pomieszczenia w jednostce czasu. Najczęściej podaje się ją w kilowatach (kW). W praktyce oznacza to, jak dużą przestrzeń kominek może ogrzać. Przyjmuje się orientacyjnie, że 1 kW mocy może efektywnie ogrzać około 10 m² dobrze ocieplonego domu. Dobór mocy jest kluczowy: zbyt duża moc spowoduje przegrzanie pomieszczenia i zmniejszy komfort użytkownika, który będzie musiał przytłumiać dopływ powietrza, co obniży sprawność kominka i może powodować nadmierne osadzanie się sadzy. Producenci podają moc nominalną, czyli uśrednioną. Oczywiście moc sama w sobie nie ogrzewa i będzie zależeć też od ilości spalonego drewna.
Sprawność kominka, czyli ile energii z drewna uzyskasz
Jest to parametr opisujący procentowe wykorzystanie energii z drewna. Im wyższa sprawność paleniska kominkowego, tym lepsze wykorzystanie energii z drewna, a co za tym idzie – mniejsze jego zużycie i niższe koszty. Jednak aby sprawność była optymalna, trzeba używać przeznaczonego do kominków paliwa, czyli suchego drewna liściastego o wilgotności około 20%, bo używając mokrego drewna w znaczący sposób obniżamy sprawność (energia jest wykorzystywana na odparowanie wody z drewna) i zwiększamy zużycie paliwa.
Kominki o zmniejszonej głębokości, czyli płytki wkład kominkowy, gdy brakuje miejsca
Co jakiś czas producenci wprowadzają nowe paleniska dopasowane do aktualnie budowanych domów, które są lepiej izolowane i mają mniejsze zapotrzebowanie na energię. Wybierając palenisko na drewno do takiego domu lub dysponując ograniczoną przestrzenią na zabudowę kominkową, warto poszukać paleniska o zmniejszonej głębokości, a tym samym również o mniejszej mocy. Pozwalają one na zachowanie stosunkowo dużej wizji ognia i wprowadzenie niedostępnych do tej pory pośrednich wymiarów, przy zmniejszonym zapotrzebowaniu energetycznym coraz lepiej izolowanych domów. Musimy mieć świadomość, że w mniejszym palenisku na drewno dużo łatwiej jest optymalizować proces palenia, a przez mniejszą emisję sprzyja dbaniu o środowisko naturalne. Również z tego powodu będzie to dobry wybór.
Kominkowe drzwi otwierane na bok czy podnoszone do góry?
W zależności od modelu wkładu kominkowego możemy mieć drzwiczki otwierane tradycyjnie na bok lub bardziej nowoczesny system podnoszenia do góry. Ten drugi system jest szczególnie stosowany w paleniskach o dużych formatach i większych powierzchniach oszklonych, czyli w panoramach, paleniskach narożnych czy trójstronnych oraz – oczywiście – w ekskluzywnych wyspach. System unoszenia jest nie tylko przy dużych paleniskach praktyczny w obsłudze, ale też bezpieczny, bo ogranicza naprężenia, które mogą prowadzić do uszkodzenia kominkowego szkła.
Wyłożenie wkładu kominkowego
Większość dostępnych palenisk na drewno to wkłady stalowe z wyłożeniem. Mogą być wyłożone wermikulitem – materiałem o kremowej barwie, który w trakcie eksploatacji łatwo jest wymienić – dedykowanymi szamotami lub materiałami akumulacyjnymi o często unikalnych nazwach, które w zależności od producenta dostępne są w jasnym białym kolorze lub coraz częściej w opcji w czarnej barwie. Wyłożenie kominkowego wkładu nie tylko wpływa na estetykę wnętrza wkładu, ale także zwiększa efektywność spalania.
Szkło kominkowe do zadań specjalnych
Na rynku dostępne są szczególne rodzaje kominkowego szkła i w niektórych wyspecjalizowanych paleniskach kominkowych można je spotkać. Jest np. szkło ograniczające emisję ciepła z paleniska na zewnątrz (Robax IR Max, Neoclear – HRC). Podnosi ono temperaturę spalania w kominku, dzięki czemu spalanie drewna jest jeszcze bardziej ekologiczne, a zarazem ciepło w mniejszym stopniu nagrzewa pomieszczenie. Nowością ostatniego sezonu jest kominkowa szyba przyciemniana (Robax Night Flame). Gdy kominek jest w użyciu, widać wnętrze paleniska i płomienie, natomiast gdy jest wygaszony – nie widać wnętrza komory paleniska. Póki co szyba ta pokazywana była w wolno stojących piecykach, ale to pewnie kwestia czasu, gdy trafi też do kominkowych wkładów.
Jakie są główne formaty przeszkleń wkładów kominkowych na drewno?
Wkłady kominkowe dostępne są w szerokiej gamie formatów. Podstawowe z nich to: kominek z płaską szybą (klasyczny i uniwersalny), wkład narożny, dwustronny (zwany też tunelowym lub vis-à-vis), trójstronny oraz palenisko wyspowe 360°.
Czym wyróżniają się kominki z płaską szybą?
Kominki z płaską szybą to najstarszy i ponadczasowy format, idealny do klasycznych kominków portalowych. W tej kategorii znajdziemy zarówno wkłady o klasycznych wymiarach 70–80 cm, paleniska panoramiczne (powyżej 120 cm), jak i ponownie zyskujące na popularności kominkowe wkłady pionowe, które oszczędzają miejsce i sprawdzają się w niewielkich wnętrzach.
Jakie zastosowanie ma dwustronny wkład kominkowy (tunelowy)?
Wkłady dwustronne (tunelowe, vis-à-vis) to klasyczne rozdzielacze stosowane na styku dwóch pomieszczeń, np. salonu i jadalni. Pozwalają stworzyć dwie zupełnie niezależne aranżacje (np. klasyczny portal z jednej strony, nowoczesna forma z drugiej). Należy jednak pamiętać, że większość ciepła jest wypromieniowywana przez szybę kominka, dlatego należy dobrać wielkość paleniska do pomieszczeń, aby uniknąć problemów z komfortem termicznym.
Czym charakteryzują się paleniska trójstronnie przeszklone?
Paleniska trójstronne dają spektakularny efekt, gdyż ogień jest otoczony taflami szkła, które rozświetlają pomieszczenie. Taki kominek najlepiej nadaje się do podwieszenia i może pełnić funkcję roomdivider (oddzielania stref funkcjonalnych). Występują w kształcie litery U (z dwiema dłuższymi szybami bocznymi), litery C (z szerszą szybą frontową) lub w formacie kostki, gdzie wszystkie szyby są tych samych wymiarów.
Aldona Mazurkiewicz, zastępca redaktora naczelnego magazynu "Świat Kominków", redaktor prowadząca portal kominki.org
