Oględziny przed wyborem sposobu ogrzewania
Bez względu na to, czy jest to dom nowy, czy podlegający modernizacji, warto wykonać rzetelny audyt obiektu i potrzeb grzewczych przed wyborem i zakupem urządzenia grzewczego. Dobrze wykonany audyt pozwoli realnie ocenić aktualne i przyszłe potrzeby grzewcze, przed i po ewentualnym dokonaniu prac termomodernizacyjnych. Inwestycja związana ze zmianą źródła ciepła jest niezwykle kosztowana, więc powinna służyć przez wiele lat tak, aby stała się opłacalna pod względem finansowym i środowiskowym. Dobry audyt pozwoli na prawidłowy wybór, a nie uleganie modom czy działaniom marketingowym.
Więcej ciekawych artykułów o podobnej tematyce znajdziesz w dziale JAK OGRZAĆ DOM
Zawsze istotnym elementem są koszty w długim okresie czasu – 10-20 lat, bo na tyle wybieramy źródło ciepła, więc należy je umiejętnie skalkulować. Jeśli rozważamy ogrzewanie pelletami, będą to koszty wybranego kotła, jego instalacji, cen pelletu, jak również koszty utrzymania i efektywności systemu. Wiele, i to jest zarówno plus, jak i minus, zależy od lokalnych warunków, wyboru dostawców paliwa oraz indywidualnych preferencji użytkownika. Wysokie ceny paliwa w ubiegłym roku zmusiły nas do nowego spojrzenia na koszty ogrzewania. Choć w tym roku dostępność pelletu i jego cena jest zadowalająca, to jednak warto przed podjęciem decyzji dotyczącej modernizacji kotłowni dokładnie rozważyć wszystkie alternatywy, korzystając przy tym z rzetelnych informacji o odnawialnych źródłach energii.
Jak porównywać koszty ogrzewania domu?
Aby zapoznać się z szacowanymi rocznymi kosztami ogrzewania, w zależności od rodzaju źródła ciepła oraz rodzaju budynku (standardów budowlanych, w jakich został wybudowany dom), warto skorzystać z powszechnie dostępnych kalkulatorów. Największą popularność na przestrzeni lat zyskał kalkulator stworzony przez Porozumienie Branżowe Na Rzecz Efektywności Energetycznej (POBE). Przy interpretacji wyników należy jednak zachować szczególną ostrożność, bo kalibratory często bazują na zawyżonych cenach zakupu paliwa, jakim jest drewno czy pellet. Zaskakujący jest fakt, że dane źródłowe tego kalkulatora zakładają, że cena tony pelletu wynosi 1700 zł, natomiast drewno kawałkowe to koszt aż 1030 zł. W opinii licznych komentatorów tego tematu, ceny tych odnawialnych źródeł są zawyżone i na tym tle korzystniej wypadają inne urządzenia grzewcze, w tym pompy ciepła. Na korektę założeń kalkulatora POBE zdecydowała się Izba Gospodarcza Urządzeń OZE, która wspiera wszystkie rozwiązania wykorzystujące odnawialne źródła energii. Cena źródłowa pelletu w grudniu 2023 została ustalona na poziomie 1250 zł. Jest to realna cena nabycia tego opału na różnych internetowych forach. W przypadku drewna kawałkowego IGU OZE przyjęło cenę 360 zł za metr przestrzenny drewna, co jest realną ceną zakupu tego paliwa.
Zalety ogrzewania domu kotłem na pellet
Wybierając ogrzewanie pelletem, w przeciwieństwie do innych nowoczesnych systemów, takich jak pompy ciepła, mamy zdecydowanie mniejszy kosztowo próg wejścia. Taki system jest wielokrotnie tańszy w zakupie i – co ważne – jest też dofinansowany przez różne systemy wsparcia. Nie wymaga posiadania dodatkowych kosztownych elementów, takich jak instalacja fotowoltaiczna czy magazynów energii. Nie musimy martwić się o ceny energii elektrycznej i ich elementów wsparcia, które mogą, ale nie muszą być w przewidywalne w dłuższej perspektywie czasu (tarcze ochronne i ustalane odgórnie koszty prądu).
Wybierając kocioł pelletowy, mamy możliwość realnie wpłynąć na koszty ogrzewania. Przede wszystkim możemy wybrać wysokiej jakości urządzenie za rozsądną cenę. Tak się składa, że w Polsce mamy wielu dobrych producentów kotłów pelletowych, którzy oferują urządzenia o wysokich parametrach, tańszych niż sprowadzane. Na koszty ogrzewania możemy też wpływać wykorzystując automatyczną pracę kotła i korzyści płynące z zastosowania systemów sterujących, również inteligentnych, które zoptymalizują pracę kotła, zarówno w sezonie grzewczym, jak i w czasie, kiedy korzysta się tylko z wody użytkowej.
Oszczędność i ekologia - automatyczne sterowanie kotłem na pellet
W świetle dynamicznego rozwoju technologii należy spojrzeć na aspekt kosztów ogrzewania także z innego punktu. Współczesne podejście do ekologii, a tym samym do zasobności naszych portfeli, sugeruje, aby ograniczać zużycie wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. W odniesieniu do kotłów na pellet warto nie tylko kontrolować cenę paliwa, ale przede wszystkim ograniczyć jego zużycie i transport, co znacząco wpłynie na roczne koszty ogrzewania. Warto korzystać z automatycznych systemów wsparcia procesów spalania. Autonomiczne systemy sterowania ogrzewaniem są kluczowym elementem współczesnej instalacji c.o. Nowoczesne technologie, zwłaszcza w obszarze automatyki domowej, przyczyniają się do efektywniejszego i bardziej zrównoważonego korzystania z pelletu. Systemy sterowania pozwalają na inteligentne zarządzanie parametrami pracy kotła. Dzięki zaawansowanym algorytmom są one w stanie dostosować pracę urządzenia grzewczego do zmieniających się warunków atmosferycznych, potrzeb cieplnych budynku czy preferencji użytkownika. Możliwość tworzenia harmonogramów pracy zgodnie z indywidualnymi potrzebami pozwala na optymalne wykorzystanie pelletu, ograniczając jednocześnie zużycie energii w momentach, gdy nie jest to konieczne. Niewątpliwą zaletą autonomicznego systemu sterowania jest to, że jedno urządzenie sterujące pozwala kierować wykonaniem wielu zadań. W przypadku systemu Sinum, takim urządzeniem jest „centralka”, która zbiera i przetwarza informacje z urządzeń zewnętrznych i modułów wykonawczych, dając możliwość podglądu i zmiany ich działania. Producent tego systemu gwarantuje, że oszczędności wynikające z zamontowania systemu Sinum, a co za tym idzie ze zmniejszenia zużycia paliwa (prądu, pelletu) mogą kształtować się na poziomie od 20 do ponad 40%, dając tym samym możliwość zwrotu inwestycji na przestrzeni od około 2 do 5 lat.
Na koszty ogrzewania nie należy patrzeć przez pryzmat jednego roku
W ubiegłym roku zaobserwowaliśmy nagły wzrost cen pelletu. Wywołało to wśród wielu użytkowników kotłów i piecyków na pellet oraz przedsiębiorców pytania o powody takiej sytuacji. Znaczący wzrost cen pelletu wywołał poczucie zagrożenia, prowadzące nawet do rezygnacji z ogrzewania pelletem, a przede wszystkim do szukania sposobu na potencjalne oszczędności. Paradoksalnie sytuacja ta pokazała, że wybór kotła na pellet to system, który w dużej mierze jest elastyczny. Daje możliwość poszukiwania tańszych producentów pelletu, a nawet palenia tańszymi zamiennikami pelletu, np. owsem czy pelletem ze słonecznika. Nie zawsze były to skuteczne i zalecane sposoby, bo w niektórych przypadkach mogły prowadzić do uszkodzenia kotła lub utraty gwarancji, ale niewątpliwie pokazały, jak jest to elastyczny system w kryzysowych warunkach i odporny na niesprzyjające czynniki.
Warto mieć świadomość czynników, które mogą wpływać na cenę paliw, w tym też pelletu. W ubiegłym roku główną przyczyną była panika na rynku wszystkich paliw, którą wywołała wojna na Ukrainie. Wzrost popytu, zwłaszcza w okresie zagrożenia wojną, oraz widmo trudnego sezonu grzewczego zachwiało rynkiem pelletu i spowodowało także wzrost cen. Na szczęście takie okresy zdążają się bardzo rzadko, a sposób ogrzewania wybieramy na lata.
Na jakiej klasy pellet się zdecydować wybrać?
Decydując się na zakup pelletu, warto kupować paliwo klasy A1 z certyfikatem EN lub DIN, ponieważ tylko taki gatunek paliwa jest dedykowany do kotłów pelletowych i daje gwarancję jakości. Szukając paliwa możemy z powodzeniem wykorzystać powszechnie dostępne platformy internetowe, ale też warto zwrócić uwagę na lokalnych wytwórców.
Jak kupić pellet taniej, nie tracąc na jego jakości?
Na początku 2022 roku za tonę pelletu płaciło się średnio 1400 zł, w czerwcu było to już 2000 zł za tonę, a w lipcu i sierpniu 2022 roku cena pelletu zbliżyła się do 3000 zł za tonę. Minął rok i możemy zauważyć, że ceny pelletu spadły i powróciły do normalnych poziomów. Obecnie można przyjąć, że tona pelletu to koszt 1250-1500 zł za tonę, często wraz z kosztami dostawy. Przy zakupie pelletu możemy szukać promocji, które nawet w trakcie sezonu grzewczego są dostępne. Możemy skorzystać z oferty lokalnego producenta dobrej jakości pelletu – to pozwoli zaoszczędzić na kosztach transportu, w ten sposób zyskamy minimum 10%. Jednak warto pamiętać, że kupując u lokalnego producenta, warto na początek kupić niewielką ilość i ją sprawdzić pod kątem jakości. Jeśli będzie ona dobra, można kupować więcej. Kupowanie lokalnie jest nie tylko korzystniejsze dla portfela, ale też bardziej przyjazne dla środowiska, bo takie paliwo ma zminimalizowany ślad węglowy związany właśnie z transportem.
Nie zawsze zdajemy sobie sprawę, że pellet – w przeciwieństwie do prądu, gazu czy oleju – można kupować w setkach miejsc i że wybór pelletu to jedna z ostatnich takich „wolności”. Na inne paliwa nie mamy wpływu, zazwyczaj ani na dostawcę, ani na ceny, bo w przypadku prądu czy gazu ceny i dostawcy są zazwyczaj z góry określeni.
Warto też wiedzieć, że Polska jest jednym ze znaczących producentów pelletu. Co więcej, dostępność surowca i ciągle rosnąca liczba lokalnych zakładów produkujących pellet dobrej jakości pozwala z dużą dozą optymizmu patrzeć na stabilizację kosztów ogrzewania pelletem w dłuższej perspektywie czasu.
dr Marta Jach-Nocoń
