W dawniejszych czasach na Lubelszczyźnie niemal w każdym gospodarstwie uprawiano grykę. Uzyskiwana z niej kasza gryczana wykorzystywana była i jest nadal w wielu lubelskich potrawach: pierogi gotowane i pieczone w piecu, gryczoki, m.in. godziszowski czy janowski, golasy z kaszy gryczanej z serem, golasy izbickie, pieróg (piróg) biłgorajski, dawniej zwany krupniakiem, pieróg gryczany, piróg z cebulą i serem, kluski, chleb gryczany, kasza gotowana podawana z mlekiem, okraszona skwarkami, masłem albo miodem. Tradycja kulinarna Lubelszczyzny podtrzymywana jest i aktywnie rozwijana przez członkinie Kół Gospodyń Wiejskich oraz liczne gospodarstwa agroturystyczne.
Więcej ciekawych artykułów znajdziesz na stronie głównej KOMINKI.ORG.
Jedną z najbardziej popularnych potraw Lubelszczyzny przygotowywanych z kaszy jest piróg biłgorajski. Piróg w formie pasztetu z zapieczoną na zewnątrz skórką zawiera w środku nadzienie z gotowanych ziemniaków z kaszą gryczaną, smak wzbogacony jest lekko kwaśnym białym serem, smalcem ze skwarkami oraz przyprawami. Najlepszy jest ten wypiekany w piecu chlebowym, przez co zyskuje niezwykły smak i aromat. W przypadku gryczaka janowskiego nadzieniem jest połączenie kaszy gryczanej i jaglanej, sera białego, kiedyś najlepiej domowej roboty, a obecnie dobrego białego twarogu, oraz śmietany. Jego kształt jest uzależniony od blaszanej formy, na zewnątrz zapieczony, w przekroju widzimy cząstki składników. Krojony na kromki lub kostki jest podawany na zimno z mlekiem, ale także na ciepło, podsmażony na oleju lub maśle.
We współczesnych gospodarstwach domowych coraz częściej wykorzystujemy kasze, a szczególnie popularna jest właśnie kasza gryczana. Kaszę można gotować nie tylko na wodzie, ale także na mleku, a jej wcześniejsze uprażenie na suchej patelni podnosi jej walory smakowe.
Mariola Tarnowska
Fundacja Regionalia Lubelszczyzny
przeczytaj więcej w 53 numerze magazynu Świat Kominków, dostępnym na stronie http://kiosk.ihz.pl/produkt/sk53/
