Historie z ogniem

Ciemne stroje i poważne miny Zbigniewa Raedera i Roberta Górki z Galerii Ognia nie zapowiadały nic miłego. A jednak wystarczyło jedno pytanie o dostępne w odwiedzanej okolicy zabytkowe urządzenia, by szybko zdiagnozować kolejny przypadek...

Każdy z nas lubi piękne wnętrza. Większość dba o własne mieszkania i domy. Lubimy zjeść smaczny posiłek w dobrej restauracji. Cenimy wówczas komfort przygotowania strawy przez kucharza oraz podanie jej przez uprzejmego kelnera, a jeszcze lepiej gdy wszystko dzieje się w miłym wnętrzu. Inaczej wtedy patrzymy na kominki, które znajdują się w takich lokalach.

„Semiofory” to definicja wprowadzona przez Krzysztofa Pomiana dla określenia obiektów wartościowych z kulturowego punktu widzenia, uznawanych w danej społeczności za nośniki znaczeń, przy jednoczesnym zachowaniu ich funkcji użytkowej lub z jej wyłączeniem. Piece kaflowe są niewątpliwie wyjątkowymi nośnikami znaczeń.

Pewnego razu zostałem zaproszony do mieszkania w jednej z kamienic przy ul. Jana Pawła II w Szczecinie. Zachowały się tam dwa narożne piece. Po miłej pogawędce i wykonaniu kilku zdjęć, trafiły one do mojego domowego archiwum.

Podczas naszych wyjazdów terenowych dokumentując zachowane piece kaflowe, nie omijamy również innych urządzeń grzewczych, w tym także żeliwnych. Znajdujemy je w bardzo różnych miejscach. Najczęściej w muzeach, w pałacach i dworach, w lokalach gastronomicznych, a także w zasobach prywatnych kolekcjonerów.

Jakiś czas temu, pewnego styczniowego dnia z kolegą Przemkiem udaliśmy się na jednodniową wycieczkę za zachodnią granicę. Naszym celem był Greifswald, a konkretnie: Muzeum Pomorza.

Każdy, kto przez lata ma do czynienia z zabytkami wie, że często zabytkowy przedmiot sam potrafi pokierować w stronę wyjaśnienia swojej historii... W ten sposób mały kafel, znaleziony przypadkiem na strychu jednego z fromborskich domów, zawiódł nas do całkiem sporego odkrycia. Kafel miał stempel berlińskiego fabrykanta pieców Tobiasa Christopha Feilnera, zwanego ojcem berlińskich pieców kaflowych.

Pewnego razu w poszukiwaniu pałaców i kominków trafiliśmy do znanej pomorskiej miejscowości. Na miejscu znaleźliśmy trzy bardzo interesujące obiekty, lecz nie było tam żadnego pieca ani kominka. Można by uznać, że wycieczka zakończyła się niepowodzeniem. Jednakże niezła pogoda zachęciła nas do spaceru i zwiedzania. Wspomniana miejscowość to Marianowo.

Frombork przyciąga jak magnes... Ilekroć gościmy kogoś z głębi kraju w swoim niewielkim miasteczku, staramy się pokazać i opowiedzieć jak najwięcej. Zresztą stąd mamy blisko i do Malborka, do Kadyn czy do Elbląga, a w każdym z tych miejsc są „tematy piecowe i kominkowe”. Odwiedzamy je obowiązkowo, łącząc przyjemności zwiedzania z poznawaniem różnych urządzeń grzewczych.

Pewnego razu, przemierzając mój wyimaginowany „szlak szczecińskich kominków”, trafiłem do dawnej willi znajdującej się na dzisiejszym, szczecińskim Pogodnie (dawnym osiedlu Ackermannshöhe ("Wzgórze Ackermanna"), nazwanego tak na cześć ówczesnego nadburmistrza Stettina). Wspomniana willa znajduje się przy ul. Józefa Hoene-Wrońskiego 1, dawniej Hildebrandtweg.

Kiedy latem ubiegłego roku koleżanka z pracy przekazała nam informację o ciekawym piecu w pobliskim Elblągu, oczywiście od razu obiecałyśmy, że pojedziemy go zobaczyć i zinwentaryzować. Jednak takich adresów ze wskazaniem miejsca, gdzie znajdują się jeszcze stare piece kaflowe, mamy już naprawdę bardzo wiele...

Pewnego dnia dostałem zaproszenie do domu w jednej z podszczecińskich wsi, do Węgornika. Dowiedziałem się, że gościnna Właścicielka posiada dwa stare piece. Spodziewałem się więc starego domu i miałem nadzieję, że nie będzie to taka „licha rudera”, jaką czasami można spotkać na wsi. Jakim zdumieniem było dla mnie to, że pod wskazanym adresem znajduje się zupełnie nowy dom. Wyglądał na wiekowy, bowiem był stylizowany na dworek. W otoczeniu lasu i na końcu wsi znakomicie wpisywał się w krajobraz.